Vergi hesaplanırken temel alınan tutar matrah olarak isimlendirilmektedir. Bu kazanç üzerinde bulunan giderlerin düşülmesi sonrasında elde edilen tutarın vergi hesaplamasında yararlanılan gelir miktarını meydana getirir.
vergi hesaplanırken temel alınan tutar kendi içerisinde iki farklı şekilde hesaplanmaktadır. Bunlar Advolorem ve Spesifik Matrah şeklindedir. Bunlardan ilkinin hesabında mal veya hizmetin nakdi değeri üzerinden hesaplama gerçekleştirilmektedir. İkincisi ise malın fiziksel özellikleri ele alınarak hesaplanmaktadır.
Örneğin içkilerin içerisinde yer alan alkol oranı ya da otomobillerin motor hacmine göre vergilendirilmesi spesifik matrah hesabın göredir. Peki, Vergi Hesaplanırken Temel Alınan Tutar Ne Kadar?
Vergi Borcunun Hesaplanması İçin Kullanılan Usuller Neler?
Vergi borcu hesaplaması esnasında yararlanılan başlıca usuller ise idari takdir, karineler, götürü ve beyan usulleri şeklindedir.Bunlardan ilkinde idare her bir vergi mükellefi için ayrı hesap gerçekleştirmektedir.
Vergi Hesaplanırken Temel Alınan Tutar Ne Kadar?
Karinelerde ise mükellefin vergilendirilecek varlıklarının tespit edilmesi için karine olarak kabul edilen göstergeler temel alınmaktadır. Vergi borcu hesaplaması götürü usulünde ise ayrı ayrı mükellefler için değil sadece belirli mükellef grubu için matrah tespiti gerçekleştirilmektedir. Beyan usulünde ise mükellef beyanı dikkate alınmaktadır.
Vergi Tarifesi Nedir?
Vergi tarifesi vergi borcunun hesaplanabilmesi adına vergi matrahı üzerine uygulanan ölçülere verilen addır. Verginin temel öğelerinden bir tanesi olup her vergi kanunu açık ve net şekilde belirtilmelidir. Bakanlar Kurulu Vergi tarifesinde değişiklik yapabilme hakkı bulundurmaktadır.
Spesifik Tarife
Spesifik tarife yönteminde Vergi matrah biriminden alınacak vergi mutlak rakam şeklinde saptanmaktadır.
Advalorem Tarife
Advalorem tarife ya da oranlar usulünde ekonomik ve teknik değerlere göre tespit edilen vergi matrahı üzerine belirli oranlar uygulanmaktadır. Burada dört çeşit tarife vardır. Bunlar Tek oranlı tarife, Artan oranlı tarife, Tersine tarife ve Azalan tarife şeklindedir.
“3 Derece Vergi İndirimi Emeklilik Maaşı” başlıklı yazımız da ilginizi çekebilir.
Gelir Vergisi Matrahı Nasıl Hesaplanır?
4A Sigorta kapsamına giren çalışanın toplan kazancından sigorta primi kesintisi şeklinde gerçekleşmektedir. İşsizlik kesintisi ise yüzde 1 oranındadır. Bu göre gelir vergisi matrahı hesaplama Gelir Vergisi Matrahı = Toplam kazanç – (sigorta primi payı + işsizlik sigortası payı) halindedir. Vergi hesaplaması gerçekleştirirken güncel vergi tarifesine dikkat etmelidir. Çünkü bu her sene farklılık arz etmektedir.
Gelir Vergisi ödeme ise ücretli olarak çalışanlarda maaşlardan otomatik şekilde ödenmektedir. Stopaj Vergisi olarak gerçekleştirilen söz konusu kesinti işveren tarafından yapılır. Ücretli çalışma haricinde gelir sahibi olanlarda ise 2 taksit şeklindedir.
Bunlardan ilk taksit Mart ayı sonunda iken ikincisi Temmuz ayı sonundadır. Basit usulde ticari kazançlardan ileri gelen gelir vergileri de iki taksit şeklinde ödenebilmektedir. Buna göre ilk taksit şubat ayı sonundadır. İkinci taksit ise Haziran ayı sonundadır.
Gelir vergisi ödemesi için başvuru yapılabilecek farklı kurumlar bulunmaktadır. Genel anlamda aşağıda olduğu gibidir.
- İkametgâh adresinin olduğu vergi dairesi
- İş yeri adresinizin bağlı olduğu vergi dairesi
- Gelir İdaresi Başkanlığına bağlı internet vergi dairesi
- Bankalar
Bununla birlikte memurlarda gelir vergisi ödemeleri konusunda farklılık vardır. Kamu çalışanları her yıl Ocak ayında yüzde 15’lik gelir vergisine tabi tutulmaktadır. İlerleyen aylarda ücret artışlarının yaşanması ile söz konusu oran yüzde 20’ye çıkmaktadır. Gelir vergisi ödemeleri devlet memurlarının maaşlarından otomatik bir şekilde kesilmektedir. Ücretli olarak çalışanların vergi dilimleri çalışanın işten ayrılması halinde sıfırlanabilir.
Vergi Dilimleri Nedir?
Vergi dilimleri hesaplama esnasında senelik gelirler göz önünde bulundurulmaktadır. Burada gelir vergisinin her dilim için ayrıca uygulandığı bilinmelidir. Senelik toplam gelirin karşılık geldiği oran doğrudan uygulanmamakta, vergi dilimlerindeki gelir limitleri her kademe için ayrı şekilde ele alınmaktadır.
Vergi dilimleri genel anlamda yüzde 15, yüzde 20, yüzde 27, yüzde 35 ve yüzde 40 şeklindedir. Gelirlere göre bunlar şöyledir.
- Senelik gelir 110 bin TL’ye kadar ise yüzde 15
- 230 bin TL’ye kadarsa, 110 bin TL’lik kısmı için 16.500 TL, üzerindeki tutarlar adına yüzde 20
- 580 bin TL’ kadarsa 230 bin’lik bölüm adına 40.500, üzerinde olan tutarlar için yüzde 27
- 3 milyon TL’ye kadarsa 580 bin TL’lik bölümünde 135 bin TL, üzerinde olanlar için yüzde 35
Daha yüksek ise 3 milyon TL’lik bölümünde 982 bin TL, üzerinde olan tutarlar için yüzde 40 şeklindedir.
